Economy of Scale
«صرفه‌جویی به مقیاس» بدین معنی است که با افزایش سطح خروجی محصول تولیدی یا عرضه خدمات در یک شرکت، هزینه‌ها و متعاقب آن قیمت کالا یا خدمت کاهش می‌یابد. منظور از کلمه «مقیاس» تولید انبوه در کارخانجات تولیدی یک بازه زمانی خاص است. به همین صورت برای یک کسب و کار کوچک، کلمه مقیاس به تعداد مشتریان آن در زمانی خاص مربوط می‌شود.
برای آشنایی با صرفه‌جویی به مقیاس، ابتداء باید با مفهوم «هزینه ثابت» و «هزینه متغیر» آشنا شوید.
اگر تعداد مشتریان یا تولید محصولات افزایش یابد هزینه‌های ثابت بر تعداد بیشتری تقسیم شده و هزینه‌ها کاهش می‌یابد. وقتی هزینه‌ها کاهش یابد، بهای تمام شده کالای ساخته شده کمتر شده و با کاهش قیمت می‌توان گوی سبقت را در بازار رقابت ربود. وقتی یک تالار مراسم‌های عروسی در هفته میزبان 2 جشن است، فرض کنید که دریافتی از هر کدام از آنها 20 میلیون تومان باشد، بهتر است یا 5 جشن داشته باشد و از هر کدام 15 میلیون تومان بگیرد؟ البته حالت دوم با افزایش 35 میلیون تومانی بهتر از حالت اول است.
با استفاده از صرفه‌جویی به مقیاس است که پاسخ برخی سوالات را در مورد پایین بودن قیمت برخی کالاها جواب داد. برای مثال وقتی می‌بینید یک عدد اسکوتر تنها 50 هزار تومان است، برایتان این سوال پیش می‌آید که چطور چنین چیزی ممکن است؟ پاسخ این سوال در تکنولوژی تولید این محصولات است که فرآیند تولید را با هزینه ثابت بالا و هزینه متغیر پایین ممکن کرده است با بالا رفتن میزان تولید این هزینه روی محصولات تولید شده پخش می‌گردد و تولید آن را با قیمتی که می‌بینید میسر می‌سازد.
اصل اساسی نهفته در این مثال‌ها بهرهوری، تکنولوژی و تخصص است. شرکتهای پیشرو در صنعت کشورمان از قبیل بوتان، ایران‌رادیاتور و مانند آن با ایجاد تکنولوژی‌های جدید، بهرهوری در استفاده منابع متغیر را افزایش داده‌اند. وقتی قسمت‌های مختلف یک کارخانه با تکنولوژی جدید و سرعت بالا قادر به تولید حجم بیشتری از کالا هستند، تولید کالا در مقیاس بالا صرفه‌جویی را به ارمغان می‌آورد. به همین دلیل است که قیمت محصولات (مثلا پکیج شوفاژ دیواری بوتان یا ایران‌رادیاتور) در بازار برای تعیین قیمت روز محصولات بسیار مهم است. زیرا فرض بر این است که با بهرهوری و تکنولوژی و تخصصی که در این شرکت وجود دارد، در حال حاضر بهترین قیمتی که می‌توان برای محصول تعیین کرد، همین است که توسط این دو شرکت عرضه می‌شود. این صرفه‌جویی قدرت استراتژیک شرکت‌ها در تغییر قیمت‌های خود را بالا برده، وقتی شما بتوانید کالایی را ارزان‌تر تولید کنید حجم متقاضیان برای خرید کالای شما افزایش می‌یابد و با گسترش تولید خود صرفه‌جویی بیشتر و سود بیشتری نصیبتان می‌شود. مایکل پورتر به این استراتژی رهبری هزینه‌ها می‌گوید.
به طور کلی صرفه‌جویی به مقیاس داخلی (در کنترل مدیریت) و خارجی (خارج از کنترل مدیریت) جود دارد.
صرفه‌جویی به مقیاس داخلی. حاصل دستیابی به اندازه بزرگ هستند. شرکتهای بزرگ قادر به خرید عمده‌ای بوده و هزینه هر واحد را در مواد مورد نیاز برای تولید محصولات کاهش می‌دهند.
صرفه‌جویی به مقیاس خارجی. اندازه یک سازمان باعث می‌شود مشتریان ترجیح دهند که از آن خرید کنند. اطمینان مشتری به خاطر اندازه بزرگ آن بیشتر است و احتمال بیشتری دارد فروش گسترده‌ای داشته باشند. برای مثال چهار شرکت بزرگ در کشور ما است که سود کاستیک را تولید می‌کنند، در صورتی که یک خریدار قصد خرید مثلا 900 تن سود کاستیک برای صادرات به ازبکستان داشته باشد، ترجیح می‌دهد که از یکی از این چهار شرکت بزرگ بخرد تا اینکه از تولیدکنندگان خرد که به وفور در صنعت هستند. زیرا هم از پایین‌بودن هزینه آنها مطئن هست، سفارش خود را به صورت متمرکز در یکجا دریافت کرده و برنامه حمل و نقل آن را می‌چیند و همچنین تکلیفش در مورد اقلام برگشتی نیز روشن است و می‌داند که با چه کسی طرف است. به همین دلیل است که اکثر صادرکنندگان ترجیح می‌دهند به طور مستقیم با یک شرکت بزرگ کار کنند تا اینکه با شرکتهای کوچک یا حتی با نمایندگی‌های فروش یک شرکت بزرگ.
کسب و کارهای کوچک صرفه‌جویی به مقیاس خارجی ندارند، اما می توانند باهم متحد شوند. آنها می‌توانند کسب و کارهای مشابه را در یک منطقه کوچک جمع کنند. این امر به آنها این امکان را می‌دهد که از صرفه‌جویی به مقیاس جغرافیایی بهره‌مند شوند. به عنوان مثال، مغازه‌های لوستر با جمع شدن در خیابان لاله‌زار یا مبل‌فروشی‌ها در یافت‌آباد تهران از شرایط جغرافیایی سود می‌برند.
Economy of Scope
صرفه‌جویی به محدوده شرایطی را نشان می‌دهد که میانگین بلندمدت و هزینه نهایی یک شرکت در تولید برخی کالاها و خدمات مکمل کاهش می‌یابد. صرفه‌جویی به محدوده بدان معنی است که تولید یک کالا هزینه تولید کالای مرتبط دیگر را کاهش می‌دهد. درست در مقابل صرفه‌جویی به مقیاس که در اثر افزایش حجم تولید اتفاق می‌افتد، صرفه‌جویی به محدوده در اثر تنوع محصول ایجاد می‌شود.
به بیان بسیار ساده، در صورتی که شرکتی به صرفه‌جویی به محدوده برسد، تولید دو یا چند کالا یا خدمات در کنار هم، هزینه کمتری نسبت به تولید آنها به طور جداگانه برایش ایجاد می‌کند. در این حالت تولید انواع مختلف محصولات با هم به منظور کاهش هزینه‌ها اتفاق می‌افتد. صرفه‌جویی به محدوده می‌تواند ناشی از کالاهایی باشد که محصولاتی مشترکاً یا مکمل تولید هستند، کالاهایی که دارای فرایندهای تولید مکمل هستند یا کالاهایی که سهم ورودی مشابه تولید را دارند.
صرفه‌جویی به محدوده عوامل اقتصادی است که باعث می‌شود تولید همزمان محصولات مختلف نسبت به تولید انفرادی آن مقرون به صرفه‌تر باشد. صرفه‌جویی به محدوده زمانی اتفاق می‌افتد که محصولات با همان فرآیند تولید می‌شوند، فرایندهای تولید مکمل دارند یا ورودیهای تولید توسط کالاهای مشترک است.
محصولات مشترک. صرفه‌جویی به محدوده ناشی از روابط تولید مشترک بین محصولات نهایی باشد. از نظر اقتصادی این کالاها مشابه هستند. منظور از کالای مشابه شرایطی است که در آن تولید کالا به طور خودکار کالای دیگری را به عنوان محصول مشابه یا کالای جانبی در فرایند تولید ایجاد می‌کند. برای مثال در یک پالایشگاه نفت تولید اصلی آنها نفت خام است که در هنگام پالایش بنزین، گازوئیل، نفت سفید، نفتا و آب و غیره حاصل می‌شود. بنابراین کل هزینه تولید تنها نباید به نفت خام تخصیص یابد. زیرا بنزین، نفت سفید و نفتا و گازوئیل هم قابل فروش هستند. آب فروخته نمی‌شود، اما دوباره در چرخه تولید از آن استفاده می‌شود.
بعضی اوقات ممکن است یک کالای جانبی محصول دیگری باشد، اما برای استفاده توسط تولید کننده یا برای فروش ارزش دارد. منظور از محصول جانبی محصولی است که برای تولید آن برنامه‌ریزی نشده اما به صورت خودکار در فرآیند پدید می‌آید. برای مثال شرکتهای تولید کننده اتانول در فرآیند تولید خود دی‌اکسید کربن ایجاد می‌کنند که با فیلتر، فشرده‌سازی و بسته بندی آن در گرید غذایی، می‌توانند یخ خشک یا همان دی‌اکسید کربن را بفروشند. به عنوان مثال دیگر، گاوداریها، در فرآیند تولید پنیر آب پنیر و کشک زیادی ایجاد می‌شود که از آن به عنوان یک پروتئین برای خوراک دام برای کاهش هزینه‌های خوراک خود استفاده کنند. نمونه دیگر آن مشروب سیاه است که با پردازش چوب به خمیر کاغذ تولید می شود.
فرآیندهای مشترک. صرفه‌جویی به محدوده ناشی از تعامل مستقیم فرآیندهای تولید است. اجازه بدهید به یک مثال معروف کشاورزی در دنیا اشاره کنیم. در بین بومیان آمریکایی نقل است که سه خواهر، سه محصول را با هم و در کنار هم می‌کارند: ذرت، حبوبات و کدو حلوایی. آنها به این روش «سه دخترون» می‌گویند. کار آناه باعث می‌شود که عملکرد هر سه محصول افزایش یابد و در عین حال خاک را نیز تقویت کند. ساقه‌های بلند ذرت سازه‌ای را برای صعود لوبیا فراهم می‌کند. لوبیا با رفع نیتروژن در خاک، ذرت و کدو را بارور می‌کند. و کدو سبز علفهای هرز را با برگهای وسیع آن از بین می‌برد. هر سه گیاه از تولید کنار هم بهره‌مند می‌شوند، بنابراین کشاورز می‌تواند محصولات بیشتری را با هزینه کمتری تولید کند.
یک نمونه مدرن‌تر آن برنامه آموزشی مشترک بین شرکت مخابرات و دانشگاه مالک اشتر است که در دانشجویان به صورت پاره‌وقت در شرکت کار می‌کنند. تولید کننده با دستیابی به هزینه کم در نیروی کار ماهر، هزینه‌های کلی خود را کاهش دهد و دانشکده مهندسی می‌تواند با برون‌سپاری آموزش به مدیران تولید کننده، هزینه‌های آموزشی خود را کاهش دهد. ممکن است چنین به نظر برسد که محصولات نهایی تولید شده (شبکه، سیستم‌ها و درجه مهندسی) مستقیماً مکمل نیستند یا ورودیهای مشترکی ندارند، اما عرضه آنها در کنار هم باعث کاهش هزینه‌های هر دو می‌شود.
ورودیهای مشترک. از آنجا که ورودیهای تولیدی (زمین، نیروی کار و سرمایه) معمولاً بیش از یک بار مصرف می‌شوند، صرفه‌جویی به محدوده اغلب از ورودیهای مشترک به تولید دو یا چند کالای متفاوت برسد. به عنوان مثال، یک رستوران می‌تواند مرغ سوخاری و سیب‌زمینی سرخ کرده را با هزینه متوسط پایین‌تر از کسانی که هر کدام را به صورت جداگانه تولید می‌کنند، عرضه کند. این امر به این دلیل است که برای درست کردن مرغ سوخاری و سیب‌زمینی سرخ کرده از یک سردخانه، روغن و طبخ استفاده می‌شود.
فروشگاه‌های غذای نیمه آماده فارسی فود نمونه‌ای عالی از شرکتی است که صرفه‌جویی به محدوده را از ورودیهای معمولی تحقق می‌بخشد زیرا ده‌ها محصول مرتبط از سبزیجات نیمه‌آماده گرفته تا ناگت ها و کوکو‌ها را از مواد اولیه مشابه تولید می‌کند. این شرکت با بکارگیری متخصصان غذایی و کارشناسان می‌تواند از مهارتهای خود از تمام ظرفیت کارخانه استفاده کند و به هر یک از آنها ارزش افزوده می‌دهد.
صرفه‌جویی به محدوده برای هر شرکتهای بزرگ ضروری است و یک بنگاه از راه‌های مختلفی می‌تواند به آن برسد. اولین و رایج‌ترین آن دستیابی به بهرهوری از طریق تنوع همگون است. محصولاتی که دارای ورودیهای مشابه هستند یا دارای فرایندهای تولیدی مکمل هستند، از طریق متنوع‌سازی فرصتهای بسیار خوبی را برای صرفه‌جویی به محدوده فراهم می‌کنند. ادغام افقی راه دیگر دستیابی به صرفه‌جویی به محدوده است. به عنوان مثال، دو فروشگاه خرده‌فروشی منطقه‌ای ممکن است برای کاهش متوسط هزینه‌های انبار و فروش با یکدیگر ادغام شوند.
952 بازدید
اگر چه هر کسی تا حدودی در مورد منحنی عمر محصول می‌داند؛ در اینجا هر چیزی که باید در این خصوص بلد باشید را به طور کامل و با توضیحی ساده قرار داده‌ام. در این مقاله از نوشته‌های ارزشمند تئودور لویت استفاده شده است. مجبور بودم برای ادا کردن حق مطلب، همه چیز را بیان کنم بنابراین کمی طولانی شد.
375 بازدید
تریسی و ویرسما سه راه خلق ارزش را معرفی کرده‌اند که یکی از آنها را باید انتخاب کرده و مبنای هر کاری در سازمان قرار داد. در اینجا با این سه نظام خلق ارزش آشنا می‌شوید.
511 بازدید
در این مقاله استراتژیهای عمومی پورتر به صورت کاربردی توضیح داده شده است. بعد از خواندن آن، معنی اصلی و نحوه بکارگیری آنها را یاد خواهید گرفت.
دیدگاه خود را بیان کنید