
مشاور استراتژی و مشاوره مدیریت استراتژیک دکتر عباس خدادادی
خدمات مشاورهای برنامهریزی و اجرای استراتژی با بهرهگیری از مدلهای کاربردی تجربه بیش از 60 طرح در صنایع مختلف کشور ارائه میشود.
(External Factor Evaluation – EFE)
یکی از مراحل مهم مدیریت و شناسایی استراتژی در هر کسبوکار بررسی محیط بیرونی است که بر آن تأثیر گذار هستند. کسبوکارها درخلاء زندگی نمیکنند و ارتباط آنها با دنیای بیرون است که به آنها موجودیت و هویت میدهد. این مرحله یکی از مراحل برنامه ریزی استراتژیک محسوب میشود.
هرکدام از عوامل تأثیرگذار بیرونی، تأثیری مثبت و سازنده و یا اثری مخرب و بازدارنده بر کسبوکار دارند. در نظر گرفتن همین نکته کافی است که، شرکتها و مدیران ارشد، ضرورتاً محیط بیرونی خود را با شیوههایی صحیح، علمی و کاربردی بررسی و عوامل مؤثر خارجی را ارزیابی نمایند و درنهایت، فرصتها و تهدیدهایی را مشخص نمایند. تنها در این صورت و در کنار تحلیل مناسب محیط درونی کسبوکاراست که می توان استراتژیها و رویکردهایی ثمربخش و کارا را به کار گرفت تا در محیط متغیر امروز ، کسبوکارها بتواند به قول معروف، گلیم خود را از آب بیرون بکشند، تا پس از کسب اطمینان از بقاء و ادامه حیات خود در پی گسترش و توسعه کسب و کار برآیند. ماتریس EFE یک ابزار ارزیابی است که می تواند به شما در شناسایی مسیر رشد کسب و کار کمک کند.
در ادامه خواهیم گفت که ماتریس EFE چیست و چگونه میتوانید از آن برای ارزیابی و به حداکثر رساندن سود استفاده کنید.
فرض ما بر این است که شما نحوه تحلیل محیط بیرونی را میدانید. در غیراینصورت حتماً صفحههای زیر را هم بخوانید:
روش ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) یک ابزار مدیریت استراتژیک است که استراتژیستها با استفاده از آن میتوانند عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بومشناسی، محیطی، سیاسی، دولتی، حقوقی، فنآوری و اطلاعات رقابتی را مورد ارزیابی قرار دهند.
برای تهیه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) باید 5مرحله طی شود که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.
کاربرگ مربوط به ارزیابی عوامل خارجی را میتوانید از اینجا دانلود کنید.
برای تهیه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) تا حد امکان مشارکت مدیران را جلب کنید تا بهترین نتیجه را کسب کنید.
گام 1: عوامل محیط خارجی را شناسایی کنید. در اولین مرحله از تحلیل محیط خارجی، ابتدا با برای هر کدام از لایههای محیطی مجموعهای از عوامل تاثیرگذار خارجی را شناسایی کنید. برای این کار از تکنیک طوفان فکری هم میتوانید بهره بگیرید.
گام 2 : پس از بررسی عوامل خارجی، عوامل شناخته شده را فهرست نمایید. بین 10تا20 عامل بنویسید که دربرگیرندهی عواملی که موجب فرصت و موقعیت میشود. سپس، آنها که کسبوکار را تهدید میکنند، بنویسید. تا آنجا که امکان دارد دقیق باشید و در صورت امکان از درصد، نسبت و اعداد قابل مقایسه استفاده کنید. این عوامل در ستون اول نوشته می شود. پس از شناسایی عوامل خارجی، اکنون با مراجعه به روندهای گذشته، اخبار در مورد پیشبینی آنها و پرسیدن نظر خبرگان، روند آن را برای یکسال آینده پیشبینی کرده و با یک کلمه یا جمله در مقابل آن نتیجه تحلیل خود را بنویسید. این کار به مدیران کمک میکند تا نظرات دقیقتری را عنوان کنند.
گام 3 :به عوامل خارجی(فرصتها_تهدیدها) وزن یا ضریب اهمیت بدهید. در این مرحله به عوامل فهرست شده ضريب اهميت داده ميشود. اين ضرايب از صفر (بي اهميت) تا يك (بسيار مهم) مي باشند. و بیشتر از این نمیتواند باشد. ضريب نشان دهنده اهميت نسبي يك عامل بر اساس ميزان مهم بودن آن عامل در موفقيت سازمان، صنعت يا بخش مربوطه در مقايسه با ساير عوامل است. معيار تعيين ضرايب اهميت، ماموريت و چشمانداز است. به منظور سادگي در تعيين ضرايب اهميت عوامل ابتدا از مديران خواسته شده است تا به اجزاي محيط خارجي يعني محيط اقتصادي، محيط سياسي و حقوقي، محيط تکنولوژيک، محيط بينالملل، محيط اجتماعي و فرهنگي ومحيط تخصصي ضريب اهميت بدهند و سپس ضرايب اهميت هريک از گروه هاي عوامل خارجي را جداگانه تعيين کنند.
گام 4 : کاربرگ ارزیابی عوامل خارجی را تکمیل کنید. ماتریس ارزیابی عوامل خارجی یک ابزار مناسب برای جمعبندی و گزارشدهی نتایج تحلیل محیطی است. این ماتریس به صورت استاندارد به صورت شکل زیر است.
پس از شناسايي ضريب اهميت و رتبه عوامل، اكنون ميتوان امتياز آنها را محاسبه كرد. امتياز از هر عامل حاصلضرب ضريب اهميت در رتبه است. مجموع اين امتيازات، وضعيت عوامل محيط خارجي را نشان ميدهد. امتياز نهايي عوامل خارجي عددي بين 1 تا 4 خواهد بود. در صورتي كه امتياز بين 1 تا 5/2 باشد، مجموعه عوامل خارجي دربردارندة تهديد است و در صورتي كه امتياز بين 5/2 تا 4 باشد، محيط خارجي به عنوان محيطي كه داراي فرصت است، شناسايي ميشود.
گام 5 : عوامل حیاتی را تعیین کنید. ستون رتبه را از زیاد (4) به کم (1) مرتب کنید. در این صورت عواملی که رتبه 4 دارند، به عنوان عوامل حیاتی موفقیت (CSFs) و عواملی که رتبه 1 دارند، به عنوان عوامل حیاتی شکست (CFFs) میباشند. آنها را باید هر روز و به طور دائم رصد کرد تا تغییرات آنها در هر لحظه پایش شود. همانطور که از اسمش پیداست نقش حیاتی در کسبوکار را ایفا میکند پیشنهاد میشود از یک استراتژیست حاذق برای مشاوره و تحلیل محیط و عوامل خارجی خود بهره بگیرید. زیرا هر قدم اشتباه ممکن است باعث شکست کسبوکار شود.
برای اطلاعات بیشتر صفحه مشاوره استراتژی را ببینید.
در ادامه یک نمونه ماتریس ارزیابی محیط خارجی جهت اشنایی شما ارائه شده است.
این شرکت در محیط خارجی خود دارای فرصتهای نسبی است (میانگین بالای 2.5) و سه عامل حیاتی موفقیت و دو عامل حیاتی شکست را شناسایی کرده است.
در کنار ارزیابی محیط بیرونی، میتوانید محیط داخلی شرکت را نیز بررسی کنید. برای این کار صفحه ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) را ببینید.
فایل کاربرگ ارزیابی عوامل خارجی را دریافت کنید.
یک کاربرگ آماده برای تشکیل ماتریس ارزیابی عوامل خارجی تهیه کردهایم که میتوانید در اینجا دانلود کنید.
خدمات مشاورهای برنامهریزی و اجرای استراتژی با بهرهگیری از مدلهای کاربردی تجربه بیش از 60 طرح در صنایع مختلف کشور ارائه میشود.
در این مقاله قصد داریم به معرفی کامل برنامه ریزی استراتژیک، فرایند و الگو، مزیتها، سطوح و انواع برنامه ریزی استراتژیک بپردازیم.
یک برنامه استراتژیک را تدوین کرده و بتوانید مراحل آن را برای دفعات بعد و در موضوعات مختلف انجام دهید.
تحلیلهای مختلفی برای ارزیابی توانایی شرکت استفاده میشود؛ کلیه این اطلاعات را میتوان با استفاده از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی جمعبندی کرد. در این مقاله این کار به صورت کامل به همراه مثال توضیح داده شده است.
تحلیل زنجیره ارزش مبنایی برای دستیابی و حفظ مزیت رقابتی است. با خواندن این مقاله با روش تحلیل زنجیره ارزش آشنا میشود.
تشریح کامل تمام مراحل بررسی PEST و کاربرگ آن را در این مقاله بخوانید.
دیدگاه خود را بیان کنید