انجام تحلیل PEST به همراه دانلود کاربرگ

در جهان امروز که رهبر بازار ماندن یک مزیت رقابتی برای هر کسب‌وکاری محسوب می‌شود یک سری عوامل خارجی هستند که دائماً بر کسب‌وکارهایمان تاثیر می‌گذارند که اگر برای شناسایی و درک این عوامل وقت صرف نکنیم ممکن است هزینه زیادی روی دستمان بگذارند و یا از آن بدتر، کسب‌وکارمان به خطر بیفتد!تحلیل PEST به صاحبان کسب‌وکار کمک می‌کند تا بررسی کنند که چه عواملی می‌توانند بر کسب‌وکارها تاثیر گذاشته و چه استراتژی‌هایی باید برای مواجه شدن این تغییرات اعمال کنند. در ادامه طریقه‌ی چگونگی انجام تحلیل PEST را خواهیم گفت.

تحلیل PEST چیست؟

تحلیل PEST یک ابزار برنامه‌ریزی استراتژیک است که به کسب‌وکارها کمک می‌کند تهدیدها و فرصت‌ها را شناسایی کنند.اجزای این تحلیل به ترتیب مخفف کلمات زیر است‌:

• سیاسی-قانونی (Political)
• اقتصادی-تجاری (Economical)
• اجتماعی-فرهنگی (Social)
• تکنولوژیکی-فنی (Technological)

نتیجه PEST، به دست آوردن تصویر کلی از محیط پیرامون کسب‌وکار است. بنابراین با صرف وقت و دقت زیاد می‌توان به مجموعه کاملی از عوامل خارجی اما اثرگذار بر کسب‌وکار دست‌ یافت. اگر در انجام این تحلیل دقت کافی صرف شده باشد، می‌توان عوامل حیاتی موفقیت(Critical Success Factor-CFFs) و عوامل حیاتی شکست (Critical Failure Factor-CFFs) را نیز پیدا کرد. عوامل حیات موفقیت آنهایی هستند که بیشترین تاثیر را در دستیابی به چشم انداز و انجام ماموریت دارند و به طور بالعکس، عوامل حیاتی شکست، مهمترین موانع در دستیابی به چشم انداز و انجام ماموریت محسوب می‌شود.

شاخه‌های مدل

تحلیل PEST بقدری مشهور و پراستفاده است که هرکسی متناسب با نیاز خود، بخش‌هایی را به آن افزوده است. در ادامه مجموعه‌ای از شاخه‌های مختلفی که به این مدل زده شده است را مشاهده می‌کنید:

اهداف تحلیل PEST

هدف اصلی تحلیل PEST این است که متوجه شویم چه عوامل خارجی ممکن است بر کسب‌وکارمان تأثیر بگذارند و چگونه آن عوامل می‌توانند فرصت‌ها یا تهدیدهایی را ایجاد کنند. تحلیل PEST به ما کمک می‌کند تا:

•  عوامل خارجی تأثیر گذار بر سازمان را بیابیم.
• عواملی که ممکن است در آینده تغییر کنند را شناسایی کنیم.
• از تغییرات (فرصت‌ها) یا مقابله با چالش‌ها (تهدیدها) به صورتی بهتر از رقبا بهره ببریم.

چه زمانی برای انجام تحلیل PEST مناسب است؟

تحلیل PEST زمانی بهترین استفاده را دارد که به درک تصویری بزرگ از کسب‌وکار خود رسیده باشید. برخی از بهترین زمان ها برای انجام تحلیلPEST عبارتند از:

• زمانی که یک کسب‌وکار جدید راه‌اندازی می‌کنید
• زمانی که با یک مسئله بزرگ مواجه می‌شوید.
• زمانی که کسب‌وکار شما در حال تغییر است.
• زمانی که تغییرات از قبل بررسی نشده را در یک حوزه (به عنوان مثال، سیاست) تشخیص می‌دهید و می‌خواهید بازار و محیط پیرامون خود را مجدداً ارزیابی کنید.

به خاطر داشته باشید که، تحلیل PEST، برای ارزیابی در سطح کلان کاربرد دارد.و احتمالاً نباید برای پروژه‌ها یا مسائل داخلی کوچکتر تحلیل PEST انجام دهید.

نحوه انجام تحلیل PEST

انجام تحلیل PEST نسبتاً ساده است، اما می‌تواند زمانبر باشد. از مراحل زیر برای کمک به انجام تحلیل PEST خود استفاده کنید.

1.عوامل خارجی اثرگذار را پیدا کنید.

در اولین مرحله از تحلیل محیط خارجی، ابتدا برای هر کدام از لایه‌های محیطی مجموعه‌ای از عوامل تاثیرگذار را شناسایی کنید. برای این کار از تکنیک طوفان فکری هم می‌توانید بهره بگیرید. در ادامه‌ لایه‌های محیط خارجی آمده است: 

• عوامل سياسي: ماهيت اين دسته از عوامل براي مديران مهمترين ملاحظه در صورت‌بندي استراتژي شرکت به شمار رفته و ملاحظات سياسي، عوامل قانوني يا دولتي که مؤسسه بايد يا ميخواهد در قالب آن به عمليات مبادرت ورزد را شامل ميشود. دولتها و نهادهاي دولتي در زمره مراجع اصلي هستند که مقرراتي را تدوين مينمايند، مقرراتي را حذف ميکنند، يارانه پرداخت مينمايند، کارفرما يا مشتري شركت‌هاي ديگر هستند. نيروهاي سياسي هم از داخل و هم از خارج از عمده‌ترين تعيين کننده‌هاي موفقيت سازماني بشمار ميروند. فهرست عوامل مهم سياسي-قانوني عبارتند از: مقررات دولتي و  مقررات زدايي، تغيير در قوانين مالياتي، قوانين خاص محلي، ميزان بودجه دولت، قوانين حمايت‌کننده از محيط زيست، مقررات تجارت خارجي، ميزان يارانه‌هاي دولت، رابطه با اروپا، روسيه، اعراب و ساير كشورها، شرايط سياسي در كشورهاي خارجي، قوانين ضد انحصاري، قوانين استخدامي.
• عوامل اقتصادي: عوامل اقتصادي بيشتر به تشريح مشخصه‌هاي اقتصادي ميپردازند. در اين دسته از عوامل بيشتر به مسايلي که جامعه چگونه کالاها و خدمات مختلف را توليد، توزيع و استفاده ميکند، پرداخته ميشود، از اينرو بايد روندهاي اقتصادي در بخش‌هائي که بر صنعت مورد نظر اثر ميگذارد درک شود. به صورت تجربي،‌ مهمترين عوامل اقتصادي عبارتند از:‌ نرخ بهره‌، نرخ تورم، كسري بودجه دولت، نرخ رشد توليد ناخالص ملي، نرخ رشد صنعت، نرخ تبادل ارز، ميزان صادرات و واردات، سياستهاي پولي و مالي دولت، سياستهاي سازمانهاي اوپك نفتي و گازي، متوسط دستمزد، هزينه انرژي، درآمد سرانه.
• عوامل اجتماعي: اين عوامل، باورها، ارزش‌ها، نگرش‌‌ها، نظريات و سبک زندگي کساني را که در محيط خارج سازمان هستند در بر ميگيرد که اين موارد خود از شرايط فرهنگي، جمعيت‌شناختي، مذهبي، آموزش و قومي آنها سرچشمه ميگيرند. همچنانکه نگرش اجتماعي تغيير ميکند، تقاضا براي انواع تازه‌اي از لباس، کتاب، فعاليت‌هاي تفريحي و ساير کالاها و خدمات نيز پديد ميآيد. از اينرو يک سازمان بايد اثرات بالقوه نيروهاي اجتماعي را تشخيص داده و همچنين بايد روابط و حسن شهرت را در سطح وسيعي از جامعه بدست آورد. مهمترين‌ عوامل اجتماعي عبارتند از: رشد جمعيت، روند مهاجرت، نگرش جامعه، روند اشتغال، سبك زندگي، سطح تحصيلات، سطح رفاه عمومي،  الگوي مصرف انرژي، در دسترس بودن متخصصين، الگوهاي خريد مشتريان.
• عوامل تکنولوژيکي: تغييرات در بخش تکنولوژيک ميتوانند اثر بسيار بزرگي بر صنايع مختلف داشته باشد. اين عوامل علاوه بر ابزارها و تجهيزات جديد شامل رويکردهاي جديد نيز ميشوند. عوامل تکنولوژيک نمونه‌هايي از فرصت‌ها و تهديدها ميباشند که شركت‌ها بهنگام تدوين استراتژيها بايد آنها را مورد توجه قرار دهند. پيشرفت‌هاي فن‌آوري ميتوانند بر محصولات، خدمات، بازارها، تامين‌كنندگان مواد اوليه، توزيع‌کنندگان، رقبا، مشتريان، فرايندهاي توليد و روشهاي بازاريابي اثرات شديد بگذارند. پيشرفت‌هاي فني ميتوانند مزيت‌هاي رقابتي جديدي بوجود آورند که چه بسا از مزيت‌هاي رقابتي کنوني قدرتمندتر باشند. تقريباً در هر تصميمي که اتخاذ ميشود مسايل مربوط به فن‌آوري مطرح است. لذا بايد فرصت‌ها و تهديدهاي ناشي از فن‌آوريهاي جديد، مورد بررسي و تجزيه و تحليل کامل قرار گيرد و اثراتي که اين عوامل بر استراتژيهاي مهم سازمان دارند مورد ارزيابي قرار گيرد. برخي از عوامل تكنولوژيكي عبارتند از: تغييرات فناوري اطلاعات و ارتباطات، خودكارسازي، دسترسي به تكنولوژيهاي روز، بودجه دولت براي تحقيق و توسعه، دسترسي به دانش فني نوين.
• عوامل جهاني: امروزه سازمانها با روند فزاينده‌اي عمليات و بازار خود را به فراتر از مرزهاي کشور اصلي خود گسترش ميدهند. جهاني شدن، فرصت دسترسي به بازارهاي بالقوه بزرگتر و پهنه وسيعي از عوامل توليد مانند مواد خام، نيروي کار، مديران ماهر و متخصصان فني را فراهم مي کند. با اين حال اين موارد ممکن است شامل ريسکهاي اقتصادي، اجتماعي و سياسي نيز باشند. از عوامل مهم جهاني مي توان به نرخ تبديل ارز، افزايش تجارت جهاني، ظهور قدرتهاي اقتصادي جديد مانند هند و چين، موافقتنامه‌هاي تجاري بين بلوکهاي منطقه‌اي نفتا و اتحاديه اروپا، سازمان تجارت جهاني و غيره اشاره کرد. تاثيرات اين عوامل بر سازمانها نيز بايد در قالب محيط عمومي بررسي شوند تا سازمانها استراتژيهاي خود را بر اساس تاثيرات عوامل در قالب محيط عمومي تدوين نمايند. در بيشتر مواقع عوامل جهاني در گروه ساير عوامل مانند عوامل اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي گنجانده مي شوند. برخي از عوامل جهاني عبارتند از: روند تجارت در جهان و منطقه، گرايش و ترجيحات در بازارهاي مصرف در كشورهاي هدف، امكان دسترسي به بازارهاي هدف، حمايتهاي دولت از توسعه صادرات.

2.فرصت‌ها را شناسایی کنید.

وقتی که عوامل فوق را بررسی کردید،تعدادی از آنها هستند که به شما در دستیابی به چشم انداز کمک می‌کنند، این عوامل جزو فرصت‌ها محسوب می‌شوند. برای مثال برای پیدا کردن فرصت‌ها به دنبال این باشید که آیا با توسعه فناوری‌ها، موردی وجود دارد که بتوانید از آن برای نوآوری در محصول یا فروش بیشتر استفاده کنید؟ یا آیا تغییراتی در روندهای اقتصادی وجود دارد که بتواند بازارهای جدیدی را برای شما ایجاد کند. تا جایی که ممکن است به دنبال فرصت‌ها باشید تا بتوانید بهترین راه را برای خود پیدا کنید.

3.تهدیدها را بررسی کنید.

هر گونه تغییراتی با تهدیدها و مخاطراتی نیز همراه خواهد بود.مواردی مثل: رکود اقتصادی، کسری بودجه، دسترسی رقبا به فناوری جدید و مانند آن موجب می‌شود که مزیت رقابتی شما به خطر بیفتد. شما باید تهدیدهای بالقوه را شناسایی کرده و برای مواجه شدن با آن آماده شوید.

4.دست به کار شوید.

وقتی که فرصت‌ها و تهدیدها را شناسایی کردید زمان آن رسیده که اقدام کنید. این یافته‌ها را در ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EXternal Factors Evluation- EFE) وارد کرد ه در برنامه‌های خود  بگنجانید، بطوری‌که از فرصت‌ها استفاده کرده و از تهدیدها اجتناب کنید. پس دست به کار شوید و یک‌بار تحلیل PEST را تمرین کنید.

توجه کنید

برای استفاده و اجرای تحلیل PEST بهتر است از یک مشاور و یا استراتژیست حاذق کمک بگیرید تا بتوانید خطاها را به حداقل رسانده و احتمال موفقیت را بالا ببرید، زیرا در صورت بروز خطا امکان متحمل شدن ضرر بسیار زیاد خواهد بود.